2 лістапада — Дзень памяці памерлых
Сёлета 9 мая мінула пяць год, як спынілася сэрца святара і чалавека шырокай душы, ксяндза Уладаса Пятрайціса, былога пробашча Міёрскай, а затым Слабодскай і Іказньскай парафій Браслаўскага раёна. Здавалася, ён на працягу зямнога жыцця штодзень знаходзіўся ў пошуку што добрага зрабіць, каму дапамагчы, каго падтрымаць справай ці словам. Пра яго трапны выраз: "Працаваў не для сваёй славы, а на карысць людзям і на хвалу Божую".
Дом ксяндза ў Міёрах адшукаць было нескладана: ужо з суседняй вуліцы чуліся птушыныя пералівы. Імі захапляўся святар, трымаў у вальерах фазанаў, паўлінаў, папугаяў і курэй. Была і іншая жыўнасць. Любоў да пярнатых праяўлялася з дзяцінства. Калі Уладасу было 12 год, дзядзька падарыў яму папугайчыка. Хлопчык так захапіўся гэтымі пярнатымі, што патраціў на іх усе зберажэнні, за што атрымаў ад хатніх пакаранне. "Птушкі супакойваюць, радуюць, весяляць. Нават складана перадаць усе эмоцыі, калі назіраеш за імі", — дзяліўся святар з гасцямі. Вялікія кусты руж з пышнымі кветкамі, штучны вадаём з лілеямі — усё гарманічна ўпісвалася ў дворык ля дома ксяндза, а ён гэта даглядаў. Праходзячы міма такой прыгажосці, дарослы і малы любаваўся.
Рэдка хто бачыў святара Уладаса без усмешкі. Іншы скажа: вось дык аптыміст! Толькі тыя, хто яго добра ведалі, маглі сказаць, што на самой справе ксёндз меў праблемы, хварэў, але не выносіў уласныя цяжкасці на людзі, бо ў кожнага свае клопаты. Проста карыстаўся правілам—праз усмешку дарыць іншым давер, святло, дабрыню.
Будучы госцем часопіса "Бярозка", святар прыгадваў: "Маё дзяцінства прайшло ў тыя часы, калі школьнікам нельга было хадзіць у касцёл, маліцца. Усё мы абавязкова павінны былі быць акцябратамі, піянерамі… Бацькі мае не былі фанатычнымі вернікамі, але часта мяне бралі ў касцёл. Мне спадабалася, і я пачаў хадзіць самастойна."
Марыў паступіць у семінарыю ў Каўнасе. Адразу пасля школы туды не бралі. Уладас атрымаў прафесію майстра панчошна-вязальных апаратаў у тэхвучылішчы, затым адслужыў у арміі. Толькі пасля вучыўся на ксяндза.
Амаль трыццаць год святарства.Пробашчам ксёндз Уладас у Міёрскай парафіі працаваў з 1985 па 2000 год.Пачатак душпастырскай дзейнасці прыпаў на нялёгкі час. Згадваў, што за наведванне касцёла аднойчы настаўніца хіміі ўдарыла па твары дзяўчынку. "Правініўшыхся"школьнікаў выстаўлялі і на кожнай лінейцы.
У канцы 80-ых гадоў прыйшло адраджэнне веры, свабода ў яе вызнанні. Нарэшце пры міёрскай парафіі адчынілася нядзельная школа, дзе дзеці вучылі малітвы, рыхтаваліся да першай камуніі, да біжмавання. На свята Божага Цела праводзілася працэсія вакол касцёла.На ахвяраванні вернікаў у 1994 годзе ля святыні ўстанавілі адзіны ў Еўропе помнік Ненароджанаму дзіцяці, а праз пяць год—скульптуру Маці Божай з Дзіцяткам Езусам, якая сімвалічна лічыцца Ратавальніцай тонучых. Нядаўна яе перамясцілі ад касцёла на Набярэжную. Пад кіраўніцтвам ксяндза Уладаса на новых могілках ля Міёр пабудавана капліца. Святар заўсёды шчыра працаваў разам з парафіянамі, выконваў розныя рамонтныя і будаўнічыя работы.
Дзякуючы ксяндзу Уладасуў касцёле загучала мілагучная беларуская мова. Літургія стала больш зразумелай для вернікаў маладога пакалення. Увогуле службы праводзіў на трох мовах: польскай, беларускай і рускай. Касцёл паступова станавіўся цэнтрам не толькі рэлігійнага, але і культурнага жыцця. У красавіку 1991 года тут адбыўся канцэрт Беларускай дзяржаўнай капэлы імя Р. Шырмы. Гучала класіка розных эпох і народаў. Грошы за выступленне ахвяравалі раённай бальніцы для набыцця апаратуры.
Святар лічыў, што выхаванню ў веры будзе садзейнічаць газета. З лютага 1991 года выдаецца "Голас душы"накладам у 500 асобнікаў. На старонках выдання асвячаліся падзеі парафіі і касцёла на Беларусі, тлумачыліся каталіцкія традыцыі, змяшчаліся малітвы і песні на беларускай мове, бо малітоўнікаў на той час было мала і тыя—польскія. Свет пабачыла амаль дзесяць нумароў газеты. У той жа год міярчане ўдзельнічалі ў пілігрымцы ў Беласток, дзе маліліся з Папам Рымскім Янам Паўлам ІІ, сучасным святым з Польшчы.
Ксёндз Уладас любіў працаваць з моладдзю. Арганізаваў маладзёжны фестываль рэлігійнай песні, што праходзіў на паўвостраве. Улетку 1992 года адбылася першая пешая пілігрымка Міёры-Будслаў. 30 вернікаў пад кіраўніцтвам ксяндза Уладаса рушылі з палявой кухняй у дарогу да Маці Божай Будслаўскай. Ішлі праз палі і лясы, гарады і вёскі. У дарозе спявалі рэлігійныя спевы і маліліся на Ружанцы. З кожным годам колькасць пілігрымаў расла: ад сотні да двух соцен вернікаў з Міёр выпраўлялася да Будслаўскай святыні.
Шмат рэлігійных песень з польскай на беларускую мову пераклаў ксёндз з Літвы Уладас Пятрайціс. Ён меў "аксамітны"голас і добра спяваў. Па яго запрашэнні ў Міёрах арганісткай працавала Марына Скуратовіч з Мінска. Сумеснымі намаганнямі быў выдадзены зборнік спеваў з нотамі на беларускай мове, якім і сёння карыстаюцца ў розных парафіях краіны.
Ксёндз Уладас Пятрайціс сябраваў з настаяцелем мясцовай царквы Мікалаем Рундам. На ўрачыстыя набажэнствы пробашч заўсёды запрашаў айца Мікалая. Наведваў яго і сам. Не дзялілі святары Уладас і Мікалай па канфесіі тых, хто аказаўся ў складанай жыццёвай сітуацыі. У каго атрымлівалася, той і дапамагаў патрабуючым, адзінокім састарэлым, шматдзетным сем'ям.
Актуальным і сёння з'яўляецца пажаданне святара чытачам часопіса "Бярозка": "Знайсці Бога. Гэта не вельмі цяжка. Толькі не трэба шукаць Яго недзе ў незямных сферах, у космасе. Бога трэба шукаць у сваім сэрцы, у сваіх сябрах, у бацьках, таму што ў кожным чалавеку ёсць Бог, і калі вы творыце дабро — вы набліжаецеся да Яго."
Пахаваны ксёндз-канонік Уладас ля міёрскага касцёла. Сёлета на магіле ўстаноўлены гранітны помнік у выглядзе анёла (аўтар — Аляксандр Чарняўскі). Штогод 2 лістапада вернікі пасля набажэнства скіроўваюцца да магілы былога пробашча, каб запаліць свечку і памаліцца за душу святара. І ў буднія дні спыняюцца людзі ля месца яго спачыну, ускладаюць жывыя кветкі. Прыгадваюць добрыя справы і моляцца.
Неацэнны каштоўны скарб веры і любові да Бога і людзей перадаў ксёндз Уладас не аднаму пакаленню. Памяць пра яго будзе жыць у вяках!
Фота Казіміра БЛАЖЭВІЧА з архіва рэдакцыі 1992 і 2017 гадоў, і з касцёльнай хронікі.
Падрыхтавала Вольга ВІШНЕЎСКАЯ.
Пахаванне ксяндза Владаса Пятрайціса
Згодна з традыцыяй, у гэты дзень прынята наведваць могілкі родных, а калі яны размешчаны далёка і немагчыма даехаць, то пажадана пабываць на бліжэйшых і абавязкова памаліцца за памерлых. За тых, хто адышоў у вечнасць, у каталіцкіх храмах будуць маліцца на працягу ўсёй актавы Успаміну памерлых - з 1 да 8 лістапада. У гэты час Касцёл дае магчымасць атрымаць поўны адпуст (адпушчэнне кары за грахі), які можна ахвяраваць за душы памерлых. Для гэтага неабходна быць у стане асвячальнай ласкі (г. зн. прыступіць да сакрамэнту пакаяння і паяднання - споведзі), прыняць святую Камунію, памаліцца ў інтэнцыях Святога Айца і наведаць могілкі.
Каталіцкі Касцёл вызнае веру ў жыццё пасля смерці і тое, што дзякуючы нашаму супольнаму ўдзелу ў жыцці Хрыста мы складаем адно святое цэлае, а заслугі адных могуць прынесці дапамогу іншым. Усе каталікі перад святамі павінны належным чынам прыбраць месцы пахаванняў сваіх родных, блізкіх і недагледжаныя могілкі, недапушчальна прыносіць і спажываць тут ежу, спіртныя напоі ці класці іх на магілы. Годным успамінам стане запаленая на магіле свечка і кветкі, але найважней за ўсё- малітва за супакой душы.
Падчас актавы Успаміну памерлых на могілках праходзяць набажэнствы.